Cai TikTok bằng YouTube – tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa

Robert Verderese, nhà giao dịch chứng khoán ở New Jersey, ngán ngẩm khi cậu con trai 14 tuổi suốt ngày dán mắt vào smartphone xem video ngắn. Để thay thế, ông hướng con sang YouTube – nơi có những video dài hơn nhằm giảm bớt việc nghiện điện thoại.

Nhưng trên YouTube, con trai của Verderese lập tức say mê với Shorts – tính năng video ngắn tương tự TikTok. Thậm chí, cậu bé không nghe thấy bố yêu cầu cậu đặt điện thoại xuống dù không đeo tai nghe.

“Tôi nói sẽ cho con 1.000 USD nếu nhìn lên và trả lời bố bây giờ. Nhưng phải ít nhất vài giây sau, nó mới nhìn lên và hỏi: Gì thế ạ?”, Verderese kể lại.

Con trai của Verderese thường tìm đến YouTube để xem video hướng dẫn chơi game. Tuy nhiên, thay vì dành thời gian cho các nội dung dài và chi tiết, cậu chủ yếu xem Shorts để tham khảo. Ngoài ra, Shorts cũng là nơi cậu dùng để giải trí, đến mức quên ăn ngủ.

Verderese đã gửi email cho Google để phàn nàn và hỏi liệu có thể tắt tính năng Shorts trên nền tảng, hoặc ít nhất là giới hạn nó được không. YouTube chưa phản hồi thư của Verderese.

YouTube từng là nơi thanh thiếu niên yêu thích với các video có thời lượng dài và tỉ mỉ ở nhiều lĩnh vực, từ kiến thức đến giải trí. Nhiều phụ huynh cấm con xem TikTok, ủng hộ chuyển sang YouTube như giải pháp thay thế.

Tuy nhiên cách đây hai năm, YouTube công bố Shorts, hoạt động giống TikTok. Một nghiên cứu cho thấy việc xem các video ngắn có thể làm tổn thương đến sự chú ý của trẻ, khiến chúng khó tham gia vào các hoạt động không mang lại sự hài lòng tức thì – hiệu ứng gọi là “TikTok Brain”.

Video dài vẫn có mặt trên YouTube, nhưng video ngắn mới là yếu tố thu hút trên nền tảng này. Theo công bố của YouTube tháng trước, Shorts với thời lượng tối đa 60 giây thu hút hơn hai tỷ người dùng đăng nhập mỗi tháng, tăng từ 1,5 tỷ cách đây một năm.

Một số phụ huynh nói con cái họ trước đây có thể điều chỉnh thời gian xem YouTube, nhưng giờ lại không thể rời mắt khỏi video ngắn. Nghiên cứu từ Đại học Tài chính và Kinh tế Quý Châu (Trung Quốc) và Đại học Western Michigan (Mỹ) phát hiện video dạng ngắn YouTube Shorts, TikTok hay Facebook Reels khiến người xem khó dứt bởi “cảm giác hồi hộp ngắn ngủi” – yếu tố dễ dàng phát triển thành hành vi gây nghiện.

Người phát ngôn của YouTube Ivy Choi cho biết nghiên cứu về tác động của nội dung video ngắn đối với giới trẻ “vẫn ở giai đoạn đầu” và công ty “đang theo dõi chặt chẽ”.

Gloria Mark, giáo sư tin học tại Đại học California, cho rằng việc thường xuyên xem video có nhịp độ nhanh có thể khiến những thứ khác trở nên nhàm chán. Điều này gây hàng loạt vấn đề về tiếp thu, chẳng hạn không thể tập trung vào hoạt động có nhịp độ chậm như làm bài tập ở trường hay đọc sách.

Scott Migliori, nhà quản lý tài chính ở Mill Valley, California, nói ông không thể đưa ra lý do đủ thuyết phục để khẳng định YouTube Shorts là nguyên nhân khiến con trai 14 tuổi không còn hứng thú đọc sách sáu tháng qua. Nhưng khi chứng kiến con mình chìm đắm trong video ngắn, ông cảm thấy bất an hơn bao giờ hết.

“Tôi từng lo con trai có thể nghiện game. Nhưng bây giờ tôi không còn suy nghĩ đó, thậm chí khuyên con hãy chơi Fortnite“, Migliori nói. “Theo tôi, game gây ít tác động tiêu cực đến não bộ hơn vì ít nhất nó mang tính xã hội và liên quan đến tinh thần đồng đội, trái ngược với việc xem video ngắn một mình”.

Cũng theo ông, giới trẻ giờ không còn đủ kiên nhẫn và “đang được lập trình sẵn để đạt sự hài lòng tức thời”.

Theo giáo sư Mark, cách tốt nhất để phụ huynh có thể hạn chế con xem video ngắn là lập cho chúng các mục tiêu thực tế trong cuộc sống, hoặc ít nhất tạo cơ hội để chúng ra ngoài nhiều hơn. Điều này giúp trẻ không còn bị cuốn vào các video ngắn được cuộn vô tận.

Bảo Lâm (theo WSJ)

• Giới trẻ tìm kiếm trên TikTok thay cho Google
  
  
  
  
  
• Trẻ bao nhiêu tuổi được dùng TikTok, Facebook?
  
  
  
  
  
• ‘Hố sâu nguy hiểm’ của TikTok