Bức tranh tương phản về giấc mơ Bitcoin ở El Sanvador

Năm 2021, James và Nicki Malcolm chuyển từ New Zealand đến El Salvador khi Tổng thống Nayib Bukele tuyên bố chấp nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp. Nhiều tháng sau, Bukele phác thảo kế hoạch của mình cho “Thành phố Bitcoin” – một thiên đường miễn thuế cho tiền điện tử với các nhà máy đào được cung cấp năng lượng từ núi lửa. Lúc này, khi Bukele chạy đua cho nhiệm kỳ tổng thống thứ hai, giấc mơ Bitcoin của El Sanvador lại được thổi bùng lên.

Malcolms cùng 15 người nước ngoài và một cặp vợ chồng người Salvador đã thuyết phục hơn 100 doanh nghiệp địa phương chấp nhận Bitcoin trong hệ thống giao dịch. Trong khi đó, Tổng thống Bukele vẫn tiếp tục kế hoạch biến El Sanvador thành thiên đường tiền điện tử, bất chấp cảnh báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Trên mạng xã hội, ông không ngại ăn mừng khi giá Bitcoin tăng cao.

Nhưng thực tế phũ phàng hơn thế. Theo Reuters, nền kinh tế El Salvador gần như trì trệ và có tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm nhất ở Trung Mỹ. Tình trạng nghèo cùng cực đã tăng gấp đôi kể từ 2019 và gần một nửa dân số sống trong cảnh thiếu hụt lương thực.

Kevin Valle, 24 tuổi, một nhà cung cấp nhu yếu phẩm cho El Salvador, cho biết: “Việc người dân dùng Bitcoin ở đây là bất thường. Giá cà chua và hành tây của tôi đã tăng gấp đôi. Mọi người đang lo lắng về vấn đề việc làm và lương thấp”.

Năm 2022, nợ công của nước này ở mức 25 tỷ USD, cao nhất trong 30 năm qua. IMF đã khuyến nghị El Salvador bỏ Bitcoin như một kênh thanh toán hợp pháp nếu muốn được hỗ trợ về tài chính. Nhưng Tổng thống Bukele không từ bỏ giấc mơ của mình. Niềm tin của ông càng được củng cố khi giá Bitcoin tăng thời gian gần đây.

Không ai biết El Salvador đã đầu tư bao nhiêu vào Bitcoin. Nayibtracker.com, trang chuyên theo dõi danh mục đầu tư của đất nước này, đã đưa ra con số ước tính 121,6 triệu USD. Theo các tính toán, quốc gia này đang lời khoảng 1,5% từ khoản đầu tư 119,8 triệu USD ban đầu.

Sau khi Mỹ thông qua EFT Bitcoin, phát ngôn viên của Tổng thống Bukele nói với Reuters rằng chính phủ sẽ tăng cường luật liên quan đến Bitcoin trong nhiệm kỳ tiếp theo.

Nhà phân tích kinh tế Tatiana Marroquin đặt câu hỏi liệu ông Bukele có đang dùng tiền thuế của người dân để “đánh bạc” vào Bitcoin không. Phó Tổng thống Felix Ulloa khẳng định sự hoài nghi ban đầu của nhà đầu tư “đang đảo ngược”. Tuy nhiên, dữ liệu Reuters thu thập được cho thấy, hầu hết người dân Salvador đều phớt lờ Bitcoin. Họ lo lắng về sự biến động của tiền điện tử trong nền kinh tế dựa vào tiền mặt. Theo một khảo sát của Đại học Trung Mỹ, khoảng 88% người dân Salvador không dùng Bitcoin trong 2023. Chỉ 1% số tiền gửi được thanh toán bằng Bitcoin.

Tại Bitcoin Beach, điểm khởi đầu cho tiền điện tử ở El Salvador, ngành du lịch đã có những bước phát triển đáng kể. Nhiều doanh nghiệp địa phương vui mừng trước những làn sóng đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, số khác than phiền khi lạm phát tăng vọt, đặc biệt bất động sản bị các nhà đầu tư nước ngoài đầu cơ. Philip Ong, doanh nhân Bitcoin người Singapore, cho biết đã đầu tư một triệu USD để thành lập văn phòng ở đây. Tuy nhiên ông đã rời đi năm ngoái. “Mọi thứ không diễn ra như kỳ vọng. Tôi ủng hộ tầm nhìn của Bukele nhưng những điều cần xảy ra đã không xảy ra”, ông nói.

Tháng trước, Fortune dẫn thông báo của Văn phòng Bitcoin quốc gia El Salvador rằng Ủy ban Tài sản Kỹ thuật số (CNAD) vừa phê duyệt trái phiếu Bitcoin có tên Volcano Bond. Dự kiến được phát hành quý I/2024, trái phiếu này có thời hạn 10 năm với lãi suất 6,5% mỗi năm. Mục tiêu của ông Bukele là huy động một tỷ USD nhằm xây dựng “Thành phố Bitcoin”, hỗ trợ khai thác bằng năng lượng tái tạo, gồm cả năng lượng được tạo bởi các núi lửa đang hoạt động trong nước.

Theo Coindesk, Volcano Bond là trái phiếu Bitcoin đầu tiên trên thế giới được một chính phủ phát hành. Đây cũng là động thái tập trung vào Bitcoin lớn thứ hai gần đây của El Salvador. Trước đó, quốc gia Trung Mỹ đã khởi động chương trình “Freedom Visa”, cấp quyền cư trú cho tối đa 1.000 người hàng năm, với điều kiện đầu tư Bitcoin hoặc Tether ít nhất một triệu USD.

Khương Nha