Nhận diện các thách thức trong phát triển thành phố thông minh

Ngày 29/11, hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – Châu Á 2023 (Vietnam – Asia Smart City Summit 2023) đã khai mạc tại Hà Nội với chủ đề: “Khai thác dữ liệu – Xây dựng thành phố thông minh, phát triển bền vững.

Sau 5 năm triển khai Quyết định số 950/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 – 2025 và định hướng đến năm 2030, Việt Nam đã có 48/63 tỉnh, thành phố đang triển khai đề án phát triển đô thị thông minh, hơn 40 địa phương đã triển khai trung tâm giám sát, điều hành thông minh (IOC) cấp tỉnh và gần 100 IOC cấp huyện.

Sự kiện khai mạc ngày 29/11.

Các đô thị hiện tại triển khai phát triển hệ thống IOC và các tiện ích đô thị thông minh, dịch vụ thông minh, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực giao thông (giám sát trật tự, an toàn giao thông), y tế thông minh, giáo dục thông minh, phát triển các ứng dụng cảnh báo.

Theo ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng Sáng lập VINASA, các doanh nghiệp công nghiệp cũng nỗ lực hết mình đồng hành với các tỉnh, thành phố trong định hướng, quy hoạch và xây dựng Smart City. Các doanh nghiệp như Viettel, VNPT đã hợp tác với 45 tỉnh, xây dựng 36 IOC cấp tỉnh và 45 IOC cấp huyện. Viettel đã khai trương IOC cho hơn 30 địa phương. FPT cũng đang nỗ lực tư vấn cho các thành phố đưa tính thông minh và hạt nhân AI vào trong quy hoạch, phát triển đô thị. Các doanh nghiệp công nghệ khác đã và đang sáng tạo, đưa những giải pháp tiên tiến nhất, hiệu quả nhất như AI, IoT, bản đồ số 3D… giúp thông minh hóa công tác quản lý, điều hành các sở, ngành, các khu đô thị, các khu công nghiệp trên cả nước và đang hướng tới các bài toán quản trị, khai thác dữ liệu số.

Tuy nhiên, Xây dựng đô thị thông minh tại Việt Nam đang gặp rất nhiều thách thức, đó là hành lang pháp lý thiếu rõ ràng, chưa thuận lợi cho hợp tác công tư đặc biệt các thủ tục liên quan đến đầu tư, đấu thầu, thuê dịch vụ CNTT. Các đô thị chưa chú trọng quy hoạch thông minh, thông minh hóa các hạ tầng cơ bản, thiết yếu.

Năm 2023 được xác định là năm Dữ liệu số quốc gia. Việc tạo lập được mô hình thu thập, kết nối, dữ liệu đảm bản an toàn thông tin, khai thác dữ liệu phục vụ xây dựng chiến lược, vận hành và ra quyết định trong quản lý điều hành đô thị là mối quan tâm của tất cả các chính quyền trung ương và địa phương.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng chia sẻ: Phát triển ĐTTM chính là thực hiện chuyển đổi số trong phạm vi, quy mô của đô thị nhưng tập trung vào việc giải quyết các vấn đề lớn của đô thị bao gồm giao thông, môi trường, năng lượng, xử lý rác thải, bảo đảm an ninh, trật tự đô thị… Và để đạt được những nội dung này một cách bài bản thì các yếu tố thông minh phải được xác định, tính toán và đưa vào ngay từ khi quy hoạch đô thị, thành phố. Phát triển ĐTTM chính là xây dựng một phương thức phát triển và vận hành đô thị hiện đại, hiệu quả dựa trên việc ứng dụng các công nghệ có tính đổi mới, sáng tạo, không phải một tập hợp rời rạc các hệ thống, ứng dụng của các cơ quan chuyên môn do các vấn đề trong đô thị có quan hệ chặt chẽ với nhau.

Các địa phương phải bảo đảm gắn kết chặt chẽ với quá trình chuyển đổi số tại địa phương, không tách rời, không trùng lặp, tất cả đều hướng đến mục tiêu lấy người dân làm trung tâm. Người dân vừa là đối tượng phục vụ, vừa là chủ thể tham gia thông qua các hình thức đầu tư xã hội hóa. Các đơn vị liên quan cần coi hạ tầng thông tin đô thị, hạ tầng số và đặc biệt là hạ tầng dữ liệu như một hạ tầng thiết yếu của đô thị, là nền tảng để thông minh hóa các hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng kinh tế -xã hội.

Với đô thị như Hà Nội, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh chia sẻ thành phố lựa chọn cách tiếp cận xây dựng thành phố thông minh bền vững, hành động thực chất vì lợi ích chung trước mắt và vì trách nhiệm mang lại sự lựa chọn tốt nhất cho tương lai. Đặc tính bền vững của thành phố sẽ được thể hiện thông qua những lựa chọn thông minh, giải pháp và công nghệ thông minh.

Ông Trương Gia Bình nhấn mạnh thêm: “Việt Nam đang có vị thế chính trị lớn trên trường quốc tế, có lợi thế lớn trong trở thành trung tâm phát triển công nghiệp công nghệ cao đặc biệt công nghiệp bán dẫn. Hà Nội đang có vị thế lớn và đứng trước nhiều cơ hội khi là Thủ đô của nước Việt Nam mới. Hà Nội không thể chỉ xây dựng thành phố thông minh cho chính mình mà cần thành trung tâm sản xuất thiết bị thông minh, cung cấp giải pháp thông minh, cung cấp nguồn nhân lực cho các thành phố khác tại Việt Nam và thế giới trở nên thông minh. Hà Nội cần cung cấp không gian rộng mở cho cộng đồng doanh nghiệp công nghệ thông tin sáng tạo, phát triển, để chung tay, đồng hành cùng thành phố trong nhiệm vụ này”.

Nguyên Đức